گیاه چای

همه چیز درباره‌ی چای؛ از انواع و فرایند تولید تا خواص و ترکیبات

انواع چای از نوشیدنی‌های محبوب افراد بی‌شماری در سراسر جهان است. چای نوعی نوشیدنی معطر است که از گیاه چای به‌دست آمده و در فرهنگ و سنت شرق آسیا جایگاه مهمی‌ دارد. چندین قرن است که این محصول پرطرفدار در شرق آسیا تولید و به اروپا و آمریکا ارسال می‌شود.

قدیمی‌ترین مدرک به‌دست آمده از مصرف چای در طول تاریخ مربوط به قرن سوم قبل از میلاد در چین است. اما بسیاری بر این باورند که این دمنوش گیاهی معطر بسیار قبل از این زمان شناخته شده و مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

چای نوعی دمنوش معطر است که از افزودن آب جوش به برگ‌های خشک چای در قوری تهیه می‌شود. روش دیگر مصرف این دمنوش چای کیسه‌ای است. عطر و مواد موجود در برگ‌های چای وارد آب جوش می‌شود و چای دم می‌کشد. پس از دم کشیدن کامل بهتر است برگ‌های چای را از داخل قوری خارج کنیم. چای خشک از گیاهی به نام «کاملیا سینسیس» بدست می‌آید.

چای چیزی بیش از یک نوشیدنی است. نوشیدن چای تجربه‌ای مشترک بین افراد خانواده است و در بسیاری از مراسم سنتی در کشور‌های شرق آسیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. چای استعاره‌ای از دورهمی‌ و استراحت است.

گیاه کاملیا سیننسیس

ترکیبات موجود در انواع چای

به علت نوع فرآوری در انواع چای ترکیبات موجود در آن‌ها متفاوت است. چای در فرم برگ‌های خام حاوی مواد غیرمحلول در آب است. پلی ساکارید‌ها، پروتئین‌ها از انواع مواد موجود در چای هستند.

در مقایسه با بسیاری از نوشیدنی‌های موجود چای نوشیدنی بسیار طبیعی و سالمی به شمار می‌رود. این نوشیدنی فاقد نمک، چربی و مواد حاوی کالری است. حدود ۴۵۰ نوع ترکیب ارگانیک در چای وجود دارد.

روغن‌های ضروری انواع چای برای بدن

مهمترین ترکیب مفیدی که در چای وجود دارد روغن‌های طبیعی است که حدود ۲۰ درصد از برگ‌ها را تشکیل می‌دهد. این روغن‌ها عامل طعم و عطر ویژه‌ی چای هستند. در چای سبز حدود ۱۰۰ ترکیب و در چای سیاه حدود ۵۵۰ ترکیب معطر وجود دارد.

پلی‌فنول

ممکن است درباره فواید و اثرات مثبت چای بر بدن شنیده باشید. ماده‌ای بنام تی‌فلاوین در چای سیاه وجود دارد. این گروه ترکیبات شیمیایی پلی‌فنول نام دارند و نوعی آنتی‌آکسیدان بسیار قوی هستند. نوشیدن چای باعث تقویت بدن با این آنتی اکسیدان‌ها می‌شود. این مواد ۳۰% از محتوای برگ‌های خام را تشکیل می‌دهند.

پلی‌فنول‌ها عامل تلخی چای هستند. طعم گس چای هم به دلیل همین مواد است.

مواد مغذی

مواد مغذی بسیاری در چای وجود دارند که البته میزان آن‌ها به نسبت موارد گفته شده کمتر است. ۱۵ ماده معدنی غیرآلی، انواع ویتامین‌ها و آمینو‌اسید‌ها در چای وجود دارند. حدود ۷۰ درصد از مواد معدنی موجود در چای را آمینواسید‌ها تشکیل می‌دهند. چای سبز حاوی بیشترین مقدار آمینواسید است.

آنزیم

شکسته شدن آنزیم‌ها در فرایند اکسیداسیون رنگ برگ‌ها را سیاه می کند. برگ‌ها در محل مخصوص لوله می‌شوند که باعث شکسته شدن سلول‌های باز در گیاه می‌شود. این کار عطر چای را افزایش می‌دهد.

در حین اکسیداسیون دو نوع ماده بسیار مفید در چای شکل می‌گیرند. پلی‌فنول‌اکسیداس و پلی‌فنول که از واکوئل‌های موجود در گیاه ایجاد می‌شوند.

در حین فرایند لوله کردن، شکل و‌ اندازه‌ی برگ‌ها تغییر کرده و به‌ اندازه‌ی دلخواه می‌رسد. روش لوله کردن و اکسیداسیون به گونه‌ای است که روغن‌های پر خاصیت موجود در گیاه حفظ شوند. روش تهیه‌ی چای بسیار قدیمی‌ است و در طول سالیان دراز به این شکل درآمده است.

آلکالوئید‌ها

در چای کافئین وجود دارد. میزان کافئین موجود در چای نصف قهوه است. کافئین از انواع موادی است که جزو خانواده آلکالوئید‌ها به حساب می‌آید. سه نوع آلکالوئید بسیار مفید در چای وجود دارد که در تحریک ماهیچه‌ها، مغز و سیستم عصبی بسیار موثر هستند. این مواد می‌توانند اثر تحریکی روی قلب، کلیه‌ها و سیستم تنفسی داشته باشند. کافئین، تئوفیلین و تئوبرومین سه آلکالوئید موثری هستند که در چای وجود دارند.

انواع چای

حدود ۱۵۰۰ عطر و طعم و ترکیب از گیاه «کاملیا سیننسیس» وجود دارد. این انواع چای در ۵ دسته کلی قرار می‌گیرند.

چای سیاه

برگ‌های این چای سیاه است و از دیگر انواع چای، دمنوش پر رنگ‌تری از آن تهیه می‌شود. این نوع چای مصرف بالایی در سطح جهان دارد. معمولاً در چای‌های کیسه‌ای از این نوع چای استفاده می‌شود. برگ‌های این چای کاملا خشک و تیره متمایل به قهوه‌ای و سیاه هستند. دلیل تیره بودن این نوع چای اکسیداسیون بالاتری است که در حین فرآوری و تولید برگ‌های چای اتفاق می‌افتد.

در فرهنگ چای چینی، این چای به عنوان چای قرمز شناخته می‌شود چون وقتی با شیر ترکیب می‌شود، رنگی نزدیک به نارنجی و قرمز پیدا می‌کند. نوعی از چای سیاه وجود دارد با عنوان «لپسنگ سوچونگ» که روش تهیه‌ی خاصی دارد و پس از دم کردن عطر دود چوب از آن متصاعد می‌شود که بسیار دلپذیر است.

چای به معنی واقعی آن، از گیاه سیننسیس تهیه می‌شود. چای سیاه نیز به همین نحو و از همین گیاه تولید می‌شود. برگ‌های گیاه سیننسیس چیده شده، خرد شده و لوله می‌شوند سپس در مکانی نگهداری می‌شوند تا اکسیداسیون روی آن انجام شود. با اتمام این مرحله چای خشک شده و برای فروش بسته‌بندی می‌شود.

چای سیاه در انواع عطری و ساده و طعم و عطر‌های مختلف تولید و عرضه می‌شود. فصلی که چای در آن تولید شده و یا موقعیت جغرافیایی نقش موثری بر روی کیفیت، طعم و عطر آن دارد.

برخی از انواع معروف چای سیاه

محققان روز به روز به تحقیق روی چای سیاه بیشتر علاقمند می‌شوند. مطالعات همچنان در حال انجام است از فواید چای برای سلامتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

چای سبز

در تولید این نوع چای از برگ‌های کاملیا سیننسیس، از اکسیداسیون کمتری نسبت به چای سیاه استفاده می‌شود؛ از این رو برگ‌های محصول تولید شده سبز روشن است. به همین دلیل این نوع چای میزان آنتی‌اکسیدان و ویتامین بیشتری نسبت به چای سیاه داشته و طعم آن تلخی کمتری نسبت به چای سیاه دارد.

چای‌ها انواع مختلفی دارند که با روش‌ها و ابزارهای مختلفی تهیه می‌شوند. از میان آن‌ها می‌توان به چای ماچا و سنچا اشاره کرد.

چای ماچا نوعی چای سبز بسیار با کیفیت است که به صورت پودر تولید شده در بازار وجود دارد. این چای در فرهنگ کشور ژاپن عنصر مهمی‌ به شمار رفته و برای تولید آن از جوانه‌های کوچک چای استفاده می‌شود. این نوع چای فرایند خاصی طی کرده و در نهایت به صورت پودر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چای سبز در انواع ختلفی در بازار موجود است که طعم و عطرهای متفاوتی نسبت به هم دارند. انواع چای سبز در طعم عطرهای مختلف استفاده می‌شوند. این چای معمولا طعم و عطری بین فندق و میوه با طعم غالب جلبک دریایی دارد. این گستردگی طعم چای سبز دلایل مختلفی دارد از جمله موقعیت جغرافیایی که گیاه در آن کشت می‌شود و دوم گونه‌ی مورد استفاده برای تولید.

در ادامه برخی از مهمترین انواع چای سبز را معرفی می‌کنیم.

خواص چای سبز

تحقیقات علمی نشان می‌دهند که واقعی‌ترین نوع چای است. مطالعات بسیاری بر روی تغییرات شیمیایی که هنگام دم کشیدن چای سبز رخ می‌دهد انجام شده است. این مطالعات خواص بی‌نظیری از چای سبز را کشف کرده که در نوع خود می‌تواند دمنوش بسیار مفیدی برای سلامتی باشد.

چای اولانگ

در چین به این چای اژدهای سیاه گفته می‌شود. خواص چای اولانگ چیزی بین چای سیاه و چای سبز است. در این چای به دلیل فرایند اکسیداسیون ۸۰ درصدی خاصی که دارد، بخش زیادی از انتی اکسیدان‌ها از بین می‌روند. باید توجه داشت که در هر بار دم کردن برگ‌های این نوع چای طعم و عطر متفاوتی از آن به‌دست می‌آید.

این چای اکسیداسیون بالایی داشته و طعمی‌ بین چای سیاه و چای سبز دارد. می‌توانید این چای را چند بار دم کنید. با دم کردن درست این چای، هر بار طعم خوب آن به صورت واضح حس می‌شود.

چای اولانگ انواع مختلفی دارد که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

فواید چای اولانگ برای بدن

این نوع چای حاوی آنتی اکسیدان‌هایی شامل EGCG، تی فلاوین و دروبیگین‌هاست. این ترکیبات از بدن ما در برابر اکسیدان‌های مضر که به دلایل استرس در بدن آزاد می‌شوند محافظت می‌کند.

چای سفید

روش تهیه‌ی چای سفید از همه‌ی انواع دیگر آن راحت‌تر است. این چای کمترین میزان اکسیداسیون را داشته و از نظر طعم و عطر بسیار دلپذیر است. بعضی اوقات برای خشک کردن این چای از جریان هوای خشک استفاده می‌شود. این نوع چای معمولا برای تهیه‌ی دمنوش‌های ترکیبی و میوه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. بهترین نوع چای سفید از جوانه‌های «سیننسیس» به‌دست می‌آید. به همین دلیل بهترین عطر چای و مطبوع‌ترین طعم را در میان چای‌های به دست ا=آمده از گیاه کاملیا سیننسیس دارد. بلافاصله بعد از برداشت برگ‌های تازه روئیده و جوانه‌ها بخار یا حرارت داده می‌شوند تا اکسیداسیون آن متوقف شود بعد از این مرحله برگ‌ها خشک می‌شوند.

روش فرآوری این نوع چای باعث طعم سبک و مطبوع آن می‌شود. چای سفید میزان کافئین بیشتری نسبت به چای‌های خانواده کاملیا سیننسیس دارد.

انواع مختلف چای سفید

فواید چای سفید

چای Pu-E h

این نوع چای بسیار خاصی بوده و طعم آن برای بسیاری از افراد ممکن است ناخوشایند باشد. این نوع چای ممکن است تا صد سال قبل از مصرف نگه‌داری شده باشد. برای دم کردن چای Pu-E h نیز به آب جوش برای دم کردن نیاز داریم. قبل از تهیه‌ی این چای باید آن را با آب فراوان بشوییم تا غبار موجود در آن پاک شود.

بسته به نوع فرایند اکسیداسیون و فرآوری که روی برگ‌های کاملیا سیننسیس انجام می‌شود، نوع چای به‌دست آمده متفاوت خواهد بود.

چای Pu-E h نوعی محصول تخمیری از کاملیا سیننسیس است و به نسبت سایر انواع چای گران‌تر است. این چای معمولاً در استان یوان در چین تولید می‌شود و در قالب تکه‌های خشک و جامد به شکل کیک و یا برگ‌های خشک فروخته می‌شود.

برای تولید چای Pu-E h آن را در مدت طولانی در محلی مرطوب قرار می‌دهند. این فرایند طعم و عطر خاصی به این نوع چای می‌دهد که با سایر انواع چای بسیار متفاوت است. طعم و کیفیت این چای با گذشت زمان تغییر می‌کند.

چای Pu-E h جوان بین دو تا سه سال قبل از مصرف نگهداری می‌شود. کمی مزه شبیه به چای سبز دارد. بسته به محل کشت گیاه ممکن است شیرین‌تر یا تلخ‌تر باشد.

چای Pu-E h قدیمی از چای Pu-E h جوان تیره‌تر است کمی طعم چوب و مزه‌ای شبیه میوه‌جات دارد.

فواید چای Pu-E h

آیا خوردن برگ‌های چای بی ضرر است؟

موقع استفاده چای این برگ‌ها از داخل ظرف خارج می‌شوند اما خوردن این برگ‌ها کاملا بی‌خطر است. برگ‌های چای چه در قوری باشند و چه در کیسه هیچ خطری برای سلامتی ندارند. در حقیقت در این برگ‌های مانده در چای مقادیری از آنتی اکسیدان‌های مفید وجود دارند که استفاده از آن‌ها برای بدن بسیار مفید است. این موضوع به خصوص درباره‌ی چای سبز صدق می‌کند.

به دلیل سختی خوردن و جویدن برگ‌های چای معمولاً افراد از خوردن آن‌ها صرف نظر می‌کنند اما از نظر علمی‌ کاملا بی‌خطر بوده و حتی فوایدی هم برای بدن دارند.

چه موادی را می‌توانید به انواع چای اضافه کنید؟

از گذشته برای مصرف چای آن را با شیر یا در برخی موارد کره مخلوط می‌کرده‌اند. عسل هم شیرین‌کننده‌ی طبیعی و بسیار مفیدی است که طعم خوبی به چای می‌دهد.

حذف شیر از ترکیب با چای

از گذشته‌های دور در چین و شرق آسیا برای مصرف چای آن را با شیر تهیه می‌کردند؛ اما از قرن شانزدهم و انتقال چای به آمریکا و اروپا مصرف چای با شیر از رونق افتاد و بیشتر افراد چای را بدون شیر و با آب تهیه و مصرف می‌کنند. امروزه در کشورهای غربی بسیاری از افراد همچنان چای را با شیر ترکیب می‌کنند.

شیرین‌کننده‌ها

عادت اضافه کردن شیرین‌کننده به چای به دلیل تلخی نسبی آن بسیار تغییر کرده و افراد بیشتر چای تلخ را همراه با خوراکی‌های شیرین مصرف می‌کنند. برخی شیرین‌کننده‌های مصنوعی برای شیرین کردن چای به کار گرفته می‌شوند. بسیاری از این شیرین‌کننده‌ها برای جلوگیری از ضررهای بی‌شمار مصرف شکر، رایج شده‌اند.

لیمو و آبلیمو

به دلیل اینکه طعم لیمو می‌تواند تلخی چای را تخفیف دهد از لیمو نیز برای ترکیب با چای استفاده می‌شود. از تأثیرات مثبت افزودن آبلیمو به چای می‌توان به آزادسازی آنتی اکسیدان‌ها اشاره کرد.

فرایند تولید انواع چای

دو فرایند برای تولید چای وجود دارد. نوع سنتی و نوع مدرن.

تولید ارتودوکس (سنتی)

چای سی‌تی‌سی (مدرن)

روش مدرن تولید چای سی‌تی‌سی است. این روش نوعی روش تولید انبوه چای است. این روش میزان بیشتری چای در زمان مشخص تولید می‌کند. این روش معمولا برای تولید چای سیاه استفاده می‌شود.

در این روش نیز ابتدا چای نگهداری و خشک می‌شود سپس وارد دستگاه‌های مکانیکی شده و خرد می‌شود.

مزیت‌های تولید چای سی‌تی‌سی

با خرد شدن برگ‌ها در فرایند سی‌تی‌سی سطح برگ‌ها بیشتر شده و سریع تر در آب جوش دم می‌کشد و رنگ و چای بیشتری تولید می‌کند. به همین دلیل مصرف برگ چای را کاهش می‌دهد.

چای در اقتصاد جهان

در سال ۲۰۱۶ تیمی‌ در چین برای معرفی هر چه بیشتر چای به دنیا تشکیل شد. این تیم شامل نمایندگانی از کانادا، هندوستان، کنیا، سریلانکا و انگلستان بوده است.

این گروه به این نتیجه رسید که در کشور‌های مختلف ترجیحات افراد برای مصرف چای متفاوت است و آن را به صورت زیر دسته بندی کردند:

مصرف انواع چای در آمریکا

در آمریکا، حدود ۸۰ درصد از زنان خانه‌دار در آشپزخانه‌ی خود چای نگهداری می‌کنند.

تا سال ۲۰۱۵، ۸۰% از مصرف چای در آمریکا را چای سیاه تشکیل داده است. درصد این مصرف چای سبز و ۴% باقی مانده نیز به مصرف چای سفید، اولانگ و چای تیره اختصاص داشته است. ایالات متحده‌ی آمریکا چهارمین واردکننده بزرگ چای در جهان است. سه کشور اول انگلستان، روسیه و پاکستان هستند.

مصرف انواع چای در انگلستان

حدود ۷۰% از چای مصرف شده در انگلستان را چای سیاه تشکیل می‌دهد. مصرف چای سیاه از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ حدود ۲۲% افت داشته است. با کاهش میزان مصرف چای سیاه سایر انواع چای بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. فروش معمول چای‌های کیسه‌ای کاهش یافته و افراد گرایش به سمت انواع دیگر چای پیدا کرده‌اند.

مصرف انواع چای در چین

۵۳% از چای مصرف شده در چین را چای سیاه تشکیل می‌دهد. مصرف چای تیره در سال ۲۰۱۵ در طی یک سال دو برابر شد و سهم آن از مصرف چای به ۱۲% رسیده است. چای اولانگ نیز ۱۲% از مصرف چای این کشور را تشکیل می‌دهد.

مصرف انواع چای در کانادا

در کانادا ۳۹% چای سبز، ۳۶% چای سیاه و ۲۲% سایر انواع چای و دمنوش‌ها را مصرف می‌کنند.

بازارهای چای کانادا و آمریکا در حال رشد است. از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهند که میزان محبوبیت چای در انگلستان در حال کاهش است. البته یکی از دلایل این کاهش در انگلستان کاهش تولید چای کیسه‌ای است. در همین زمان چای میوه‌ای و ترکیبات خاص چای بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

در پایان

چای از انواع دمنوش‌های گیاهی است که در اکثر نقاط جهان تولید می‌شود و از قدمت بالایی برخوردار است. این نوشیدنی گرم خواص بی‌نظیری برای بدن دارد و وجود مواد موثر و غنی در آن می‌تواند نقش خوبی در سلامتی افراد داشته باشد.

همه‌ی انواع چای از یک نوع گیاه به‌دست می‌آیند و انواع مختلف چای به دلیل روش‌های فرآوری متفاوتی است که روی چای انجام می‌شود.

منبع: Teahow

مجله پزشکی بالینی ابن سینا

URL: h p:sjh.umsha.ac.i a icle-1-855-fa.h ml

مقدمه و هدف: سندروم تخمدان پلی کیستیک(polycys ic ova ia sy d ome-PCOS)  به عنوان شایع ترین اختلال غدد درون ریز در زنان محسوب میشود. عدم تخمک گذاری ناشی از  PCOS عامل خطری عمده در ایجاد تغییرات اندومتر محسوب می گردد. چای کوهی گیاهی معطر بوده و  از خانواده نعناعیان  است که خواص استروژنیک آن اثبات شده است. این مطالعه اثر عصاره الکلی چای کوهی بر پارامترهای بافت شناسی اندومتر مدل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در موش صحرایی را مورد بررسی قرار می‌دهد.

روش کار: در این مطالعه تجربی از ۳۶ سر موش صحرایی نژاد Sp ague-Dawley با وزن ۲۰۰-۱۷۰ گرم استفاده شد. برای القاﺀ سندرم تخمدان پلی کیستیک از استرادیول والرات  با دوز  ۴ میلی گرم به صورت تزریق عضلانی به هر موش استفاده گردید. حیوانات به ۶ گروه تقسیم شدند: گروه کنترل بدون دریافت دارو، گروه PCOS دریافت کننده حلال دارو، گروه های PCOS دریافت کننده عصاره چای کوهی با دوزهای  mgkg225 ،۴۵۰ و۹۰۰  و گروه PCOS دریافت کننده کلومیفن سیترات با دوز ۵۱ mgkg. عصاره تهیه شده به صورت داخل صفاقی برای مدت ۴ سیکل استروس (۱۶ روز) به موش های مورد آزمایش به صورت داخل صفاقی تزریق شد. نمونه های بدست آمده از اندومتر توسط هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شده و تعداد غدد، ارتفاع سلول های غددی، قطر داخلی غدد، ضخامت اندومتر و ارتفاع سلول های پوششی آن و همچنین تغییرات پاتولوژیک اندومتر مورد بررسی قرار گرفت. 

نتایج: در گروه مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک افزایش ارتفاع سلول های پوششی اندومتر و  سلول های اپی تلیال غدد، کاهش ضخامت اندومتر و  قطر داخلی غدد ایجاد شد اما این تغییرات معنی دار نبود(P0.05)، در حالی که پارامتر تعداد غدد در گروه PCOs به صورت معنی دار کاهش نشان داد (P0.05) درمان با غلظت های mgkg 900 چای کوهی و کلومیفن به ترتیب منجر به کاهش هیپرپلازی در ۳۵ و ۳۳۳ درصد حیوانات گردید.

نتیجه نهایی: نتایج این مطالعه نشان داد که تجویز عصاره چای کوهی به صورت وابسته به دوز موجب تغییر در بعضی از پارامترهای بافت اندومتر مدل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در موش صحرایی می شود.

A icles Copy igh © The Au ho (s).

مالک: دانشگاه علوم پزشکی همدان.

ناشر همکار: مؤسسه ضامن سلامتی

تلفن دفتر مجله : ۰۹۸۸۱۳۸۳۸۰۹۲۴

تلفن دفتر ناشرهمکار: ۰۹۸۵۱۳۸۴۱۹۴۳۴

Websi e: h p:sjh.umsha.ac.i Email: sjhu iva yahoo.com

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله پزشکی بالینی ابن سینا می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© ۲۰۲۲ CC BY-NC 4.0 | Avice a Jou al of Cli ical Medici e

Desig ed Developed by : Yek aweb