کدام یک از فرمانروایان موفق به برانداختن خلافت عباسی شد مطالعات هشتم

سوالات مطالعات هشتم درس دوازدهم

سوالات مطالعات هشتم درس دوازدهم

سوال و جواب درس ۱۲ مطالعات اجتماعی کلاس هشتم

? سوالات متن مطالعات هشتم ? درس دوازدهم : غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان

۱-در زمان عباسیان چگونه شرایط برای تشکیل سلسله های ایرانی بوجود آمد؟پاسخ: خلافت عباسیان پس از یک قرن فرمانروایی، ضعیف شد و خلفا در اداره قلمرو پهناور خود ناتوان بودند. از اینرو، شرایط مناسبی برای تشکیل سلسله های ایرانی به وجود آمد

۲-در زمان سلطه عباسیان بر ایران (بین قرن ۳ تا ۵ هجری ) کدام سلسله ها بر برخش هایی از ایران حکمت می کردند؟پاسخ: سلسله های طاهریان، صفاریان، علویان، سامانیان و آل بویه ،مهمترین سلسله های ایرانی بودند که در فاصله قرن های سوم تا پنجم هجری بر بخشهایی از ایران حکومت می کردند. این سلسله ها به جز علویان طبرستان، ریشه و تبار ایرانی داشتند. آنها به تدریج به حکومت عباسیان بر ایران پایان دادند.

۳-سلسله های طاهریان ، صفاریان ،علویان ، سامانیان و آل بویه چگونه به قدرت رسیدند و روابط آنها با خلفای عباسی چگونه بود؟پاسخ: *طاهر ذوالیمنین مؤسس سلسله طاهریان و امیر اسماعیل سامانی مؤسس سلسله سامانیان به فرمان و تأیید مأمون عباسی به قدرت رسیدند . رابطه دوستانه با خلیفه داشتند و در اداره امور مستقل بودند. *یعقوب لیث مؤسس سلسله صفاریان بدون اجازه خلیفه عباسی وبا حمایت مردم و گروه عیاران به قدرت رسید و او دشمن خلیفه بود. *علویان به دلیل پیروی از مذهب شیعه از حکومت عباسیان اطاعت نمی کردند و دشمن خلیفه عباسی بودند. *آل بویه پس از تصرف بغداد خلفای عباسی را مجبور به اطاعت از خود کرد.

۴-کدام سلسله ها پیرو مذهب شیعه بودند و چه اقداماتی انجام شد؟پاسخ: علاوه بر علویان طبرستان، آل بویه نیز پیرو مذهب شیعه بودند. در دوران حکومت آنها، معارف و فرهنگ شیعه در ایران مورد توجه قرار گرفت و گسترش یافت به دستور فرمانروایان آل بویه به خصوص عضدالدوله که مشهور ترین فرمانروای آل بویه بود، حرم مطهر امامان : در نجف، کربلا و کاظمین بازسازی شد و مراسم روز عید غدیر و مجالس سوگواری امام حسین(ع) با شکوه برگزار می شد.

۵-تأثیر اسلام بر فرهنگ ایرانی و تأثیر دانشمندان ایران بر اسلام چگونه بود؟پاسخ: اسلام روح و جان تاز های به جامعه و فرهنگ ایرانی دمید و به آن تحرک و پویایی خاصی بخشید. ایرانیان سابقه ای طولانی در علم و دانش و هنر داشتند؛ آنان پس از پذیرش اسلام، از تمام توان و استعداد خود برای پیشرفت و گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی،استفاده کردند . ایرانیان مسلمان در تأسیس و گسترش معارف اسلامی، علوم انسانی و علوم تجربی، هنر و ادبیات پیشگام بودند

۶-عالمان و دانشمندان مسلمان ایرانی در چه رشته هایی آثار سودمندی ارائه کردند؟پاسخ: در معارف اسلامی، تفسیر قرآن ، فلسفه، تاریخ، جغرافیا و موسیقی ایرانیان حتی در زبان و ادبیات عربی نیز پیشتاز بودند و قواعد صرف و نحو و دستور زبان و ادبیات عربی توسط ادیبان ایرانی تدوین شد .

۷-افرادی چون عبدالله بن مُقَّفَع در انتقال میراث ادبی و تاریخی ایران باستان به جامعه اسلامی در قرون نخست هجری چه نقشی داشتند؟پاسخ:  نویسندگان و مترجمان ایرانی مانند عبدالله بن مُقَّفَع مشهور به روزبه ایرانی، کتاب هایی را در موضوع تاریخ پادشاهان و قهرمانان کهن ایران و نیز اندرزنامه ها و آداب کشورداری از زبان پهلوی به زبان عربی ترجمه کردند.

۸-کدام سلسله ها نقش بیشتری در رونق و شکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی داشتند؟پاسخ: سامانیان و آل بویه بیشتر فرمانروایان این سلسله ها به علم و ادب علاقه مند بودند و برای عالمان، دانشمندان و ادیبان، ارزش و احترام فراوانی قائل می شدند . پایتخت این سلسله ها، مرکز دانش و محل پژوهش بزرگان علم و ادب بود . وزیرانی که در آن زمان امور کشور را اداره می کردند، اغلبمردانی بافرهنگ و دانش دوست بودند. برخی از آنان مانند خاندان جیهانی و خاندان بلعمی )وزیران سامانیان( در شمار عالمان و ادیبان نامدار قرار داشتند.

۹-دو وزیر دانشمند دوره سامانیان را نام ببرید .پاسخ: بلعمی – جیهانی

۱۰-زبان اداری و زبان گفتاری پس از ورود اسلام به ایران چه بود؟پاسخ: پس از ورود اسلام به ایران تا مدّت ها، عربی، زبان اداری ایران بود. فرمانها و نامه های اداری به زبان عربی نوشته می شد و دانشمندان نیز کتابهای خود را به عربی می نوشتند. مردم ایران اگرچه به عربی به عنوان زبان قرآن احترام می گذاشتند، اما همچنان به زبان فارسی،سخن می گفتند.

۱۱-از چه زمانی توجه به زبان فارسی بیشتر و رونق ادبیات فارسی آغاز شد؟پاسخ: از قرن سوم هجری به بعد، در نتیجه علاقهٔ امیران و وزیران، حکومتهای صفاریان و سامانیان به فرهنگ و زبان ایرانی، رونق ادبیات فارسی آغاز شد. رودکی، پدر شعر فارسی با تشویق و حمایت سامانیان، اشعار خود را سرود. فردوسی نیز در اواخر دورهٔ سامانیان،سرودن شاهنامه را آغاز کرد .

۱۲- معماری ایران در دوره اسلامی چگونه بود و در کدام بناها هنر و معماری ایرانی به چشم می خورد؟پاسخ: معماری و هنر ایران در دوران اسلامی در ادامه معماری عصر باستان بود. مساجد از نخستین جلو ه های مهم معماری ایرانی اسلامی بودند. برخی از مساجد در ابتدای از ورود اسلام به ایران بر اساس اصول معماری دوره ساسانی ساخته شدند. آرام گاه ها، جلوه شکوهمند دیگری از میراث معماری ایرانی اسلامی به شمار می روند. آرامگاه امیراسماعیل سامانی در بخارا و آرامگاه قابوس وشمگیر در گنبد قابوس از آن جمله اند .

سوال های درس ۱۲ مطالعات اجتماعی هشتم

۱٫ چه عاملی نقش و سهم زیادی در رونق و شکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی داشت؟ 

خلافت عباسیان پس از یک قرن ضعیف شدند. از این رو شرایط مناسبی برای  تشکیل سلسله های ایرانی به وجود آمد. این سلسله ها نقش و سهم زیادی در رونق و شکوفایی تمدن ایرانی-اسلامی داشت.

۲٫ مهم ترین سلسله های ایرانی که در فاصلهی قرن های سوم تا پنجم هجری بر بخشهایی از ایران حکومت میکردند چه نام داشتند؟ 

طاهریان – صفّاریان – علویان – سامانیان – آل بویه

۳٫ رابطه سلسله های طاهریان و سامانیان با خلفای عباسی چگونه بود؟ 

این سلسله ها با فرمان خلفای عباسی به قدرت رسیدند و با تأیید آنها به حکومت خود ادامه دادند. این دو سلسله روابطی دوستانه با خلافت عباسیان برقرار کردند و امیران این سلسله ها معمولاً نسبت به خلفا اظهار وفاداری و فرمانبری می‌کردند. البته طاهریان و سامانیان در اداره امور قلمرو خود مستقل بودند و اجازه نمی‌دادند نمایندگان خلیفه در امور داخلی آنان دخالت کنند. 

۴٫ بنیانگذار کدام سلسله ها بدون اجازه خلفای عباسی حکومت خود را برپا کردند؟ 

صفّاریان – علویان طبرستان – آل بویه

۵٫ روابط صفّاریان با خلفای عباسی چگونه بود؟ و اقدامات یعقوب لیث را بنویسید؟ 

روابط صفاریان با خلافت عباسی، خصمانه بود یعقوب لیث صفاری علاوه بر آنکه حکومت طاهریان را برانداخت، به عراق لشکرکشی کرد و قصد داشت بغداد را تصرف کند، اما از سپاه خلیفه شکست خورد. او در فکر جبران این شکست بود اما بیماری و مرگ فرصت جنگی دیگر را با خلیفه به وی نداد. 

۶٫ چرا خُلفای عباسی دشمن علویان طبرستان بودند؟ 

زیرا علویان پیرو مذهب شیعه بودند و حکومت عباسیان را به رسمیت نمیشناختند و از آنان اطاعت نمی‌کردند. 

۷٫ رابطه سلسله آل بویه با عباسیان چگونه بود؟ 

رابطه سلسله آل بویه با عباسیان به گونه ای دیگر بود.  چون آل بویه بغداد را تصرفکردند و خلفای عباسی را تحت نفوذ و سلطه ی خود گرفتند. 

۸٫ آل بویه پیرو چه مذهبی بودند و در دوران حکومت آنها چه چیز مورد توجه قرار گرفت؟

آل بویه پیرو مذهب شیعه بودند.  در دوران حکومت آنها معارف و فرهنگ شیعه در ایران مورد توجه قرار گرفت و گسترش یافت. 

۹٫ به دستور فرمانروایان آل بویه چه کارهایی انجام شد؟ 

به دستور فرمانروایان آل بویه به خصوص عضدالدوله که مشهورترین فرمانروای آل بویه بود، حرم مطهر امامان در نجف، کربلا و کاظمین بازسازی شد و مراسم روز عید غدیر و مجالس سوگواری امام حسین (ع) با شکوه برگزار شد. 

۱۰٫ ایرانیان مسلمان در تأسیس و گسترش کدام علوم پیشگام بودند؟ 

معارف اسلامی، علوم انسانی، هنر و ادبیات

۱۱٫ اقدامات مهم علمی و فرهنگی ایرانیان در قرون نخست هجری چه بود؟

۱- تدوین کتابها در رشته معارف اسلامی

۲- درخشش دانشمندان مسلمان ایرانی در رشته های مختلف

۳- تدوین قواعد صرف و نحو و دستور زبان و ادبیات عربی

۴- انتقال بخشی از میراث ادبی و تاریخی ایران باستان به جامعه اسلامی بود. 

۱۲٫ کدام سلسله های ایرانی نقش چشمگیری در رونق و شکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی داشتند؟ چرا؟ 

سلسلههای ایرانی به خصوص سامانیان و آل بویه – زیرا بیشتر فرمانروایان این سلسلهها به علم و ادب علاقه مند بودند و برای عالمان، دانشمندان و ادیبان، ارزش و احترام فراوانی قائل می شدند. 

۱۳٫ کدام وزیران سامانی در شمار عالمان و ادیبان نامدار قرارداشتند؟ 

خاندان جیهانی و خاندان بلعمی (وزیران سامانیان) 

۱۴٫ شاعران معروف دوره ی سامانی چه نام داشتند؟ 

رودکی پدر شعر فارسی و فردوسی. 

۱۵٫ کدام آرامگاهها جلوهی شکوهمند میراث معماری ایرانی-اسلامی به شمار می روند؟ 

آرامگاه امیر اسماعیل سامانی در بخارا و آرامگاه قابوس وشمگیر در گنبد قابوس

*- بنیانگذار سلسله طاهریان ……………. به فرمان مأمون به حکومت خراسان منصوب شد. (طاهر ذوالیمینین) 

*- موسس سلسله سامانیان ……………. با تأیید خلیفه عباسی به حکومت رسید. (امیر اسماعیل سامانی) 

*- موسس سلسله ی صفاریان ……………. با پشتیبانی مردم سیستان به خصوص گروه ……………. به قدرت رسید. (یعقوب لیث – عیاران)

*- آل بویه پیرو مذهب …………… بودند. (شیعه) 

*- مشهورترین فرمانروای آل بویه …………… نام داشت. (عضدالدوله) 

*- از نخستین جلوههای مهم معماری ایرانی-اسلامی …………… بودند. (مساجد)

میتوانید برای دیدن انشا به سایت زیر مراجعه کنید

انشا