کاتاراکت چیست

کاتاراکت یا آب مروارید چیست؟

کاتاراکت یا آب مروارید عارضه ای پیش رونده و بدون درد است که طی آن لنز داخل چشم انسان دچار کدورت شده و با انسداد مسیر ورود نور به چشم منجر به بروز تاری و اختلال در دید می‌شود. کاتاراکت یا آب مروارید عارضه ای پیش رونده و بدون درد است که طی آن لنز داخل چشم انسان دچار کدورت شده و با انسداد مسیر ورود نور به چشم منجر به بروز تاری و اختلال در دید می‌شود. در صورت عدم رسیدگی به این بیماری، آب مروارید می‌تواند منجر به بروز نابینایی شود.

این عارضه معمولاً در اثر کهولت سن ایجاد می‌شود اما بروز آن در سنین جوانی نیز دیده شده است . عواملی مانند استعمال دخانیات، ابتلا به بیماری دیابت، مصرف بیش از حد الکل و یا صدمات چشمی از دیگر مواردی است که در کنار کهولت سن می‌تواند منجر به ابتلا به آب مروارید شود.

آب مروارید چه تاثیری بر بینایی شما دارد؟

در یک چشم طبیعی و سالم، نور از عدسی چشمی،  بدون هیچ مانعی عبور می‌کند. بعد از عبور نور، عدسیِ چشم، رشته‌های نور را روی شبکیه متمرکز کرده و شبکیه نیز تصویر ایجاد شده را به صورت پیامی تصویری به اعصاب مربوطه در مغز مخابره می‌کند.

اگر در اثر آب مروارید عدسی  طبیعی چشم دچار کدورت شده باشد، این تصویر وضوح خود را از دست خواهد داد. سایر بیماری‌های چشمی از قبیل نزدیک بینی هم می‌تواند منجر به چنین نوعی از تاری دید شود، اما علائم آب مروارید به طرقی متمایز از سایر بیماری‌هایی است که می‌توانند در دید طبیعی اختلال ایجاد کنند.

علائم و نشانه‌های آب مروارید

یکی از بارزترین این نشانه‌ها بروز تاریِ همزمان در دید  نزدیک، میانی و دور است. با پیشرفت آب مروارید این تاری بیشتر و بیشتر می‌شود تا جایی که فرد مبتلا به آب مروارید  برای رانندگی و یا حتی دید معمولی در شب با مشکلات بسیاری روبه‌رو خواهد شد.

ایجاد هاله نور در دید، از دیگر علائم بیماری آب مروارید است. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است برای دید در نور زیاد، درست مانند دید در تاریکی با مشکل مواجه شود.

این مسئله می‌تواند تا جایی پیشرفت کند که حتی نور لامپ‌های معمولی که تا پیش از این طبیعی به نظر می‌رسید، حالا آزار دهنده باشد و دید طبیعی را مختل کند. این مسئله در رانندگی در طول شب نیز تأثیر گذار خواهد بود. نور تیرهای چراغ برق و یا سایر خودروها در شب می‌تواند در اثر آب مروارید، منجر به بروز هاله و محدود شدن میدان دید شود.

از دیگر نشانه‌های آب مروارید می‌توان به دوبینی و  تغییر رنگ نیز اشاره کرد.

تشخیص آب مروارید

در اکثر موارد، آب مروارید به وسیله دستگاه اسلیت لمپ (Sli Lamp)  قابل شناسایی وتشخیص است. چشم پزشک به وسیله این نوع از میکروسکوپ لنز و سایر بخش‌های چشم شما را مورد بررسی قرار می‌دهد تا در صورت تشخیصِ ابتلا به آب مراورید، اقدامات مورد نیاز را شروع کند. در ضمن در طول این معاینه با استفاده از برخی قطره‌ها مردمک چشم را تا جای ممکن باز می‌کنند تا امکان بررسی  شبکیه و اعصاب انتهای چشم بهتر فراهم شود.

جراحی آب مروارید

اگر آب مروارید  به وسیله عینک و یا لنز تماسی قابل درمان نباشد، گزینه جراحی مطرح خواهد شد. در طی این جراحی لنز چشم شما که در اثر آب مروارید دچار کدورت شده است، از چشم خارج شده و یک لنز مصنوعی جایگزین آن خواهد شد. این جراحی بسیار ساده بوده و در گروه جراحی‌های سرپایی قرار می‌گیرد. در صورتی که هر دو چشم شما درگیر این بیماری شده باشد، با فاصله زمانی که پزشک آن را تعیین می‌کند، جراحی ها انجام خواهد شد. امکان جراحی هر دوچشم به صورت هم زمان وجود ندارد.

یکی از رایج ترین شیوه‌های جراحی آب مروارید phacoemulsifica io  نام دارد که به اختصار به آن فیکو (phaco) گفته می‌شود. در این شیوه پزشک بعد از ایجاد یک شیار بسیار کوچک، لنز داخل چشمی را به وسیله امواجی که به آن فراصوت یا اولتراسونیک گفته می‌شود تخریب و از چشم خارج می‌کند. بعد از خروج لنز کدر شده، یک لنز مصنوعی داخل چشمی که به آن IOL گفته می‌شود، جایگزین لنز طبیعی چشمی خواهد شد. در نسل جدید جراحی‌های کاتاراکت، لنزهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که در اکثر موارد نیاز به عینک‌های ضخیم و یا استفاده از لنز های تماسی را مرتفع می‌سازد.

اقدامات بعد از جراحی

تا چند روز بعد از جراحی چشم شما ممکن است خارش‌ و سوزش خفیف و یا حساسیت به نور داشته باشد. در روزهای بعد از جراحی قطره هایی برای شما تجویز خواهد شد که روند بهبود را سرعت می‌بخشد. همچنین ممکن است پزشک شما برایتان استفاده از چشم بند و یا عینک آفتابی را تا چند روز بعد از جراحی الزامی بداند. حدود هشت هفته زمان می‌برد تا چشم شما بتواند به حالت طبیعی باز گردد اما بهبود کیفیت قدرت بینایی بلافاصله بعد از جراحی محسوس خواهد بود.

برای کاهش سرعت ابتلا به کاراتاراکت رعایت چند نکته می‌تواند کمک کنند باشد. عدم استعمال دخانیات، قطع مصرف الکل، استفاد از عینک‌های آفتابی استاندارد و کنترل قند خون می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به کاتاراکت و یا کاهش سرعت پیشرفت آن تأثیر گذار باشد.

عمل کاتاراکت چیست و چگونه آب مروارید چشم را درمان می کند؟

جراحی کاتاراکت ( آب مروارید ) 

جراحی کاتاراکت، عملی است که طی آن لنز تیره چشم برداشته شده و با یک لنز مصنوعی جدید جایگزین می شود. عمل کاتاراکت چشم که رواج بسیار زیادی دارد، توسط چشم پزشک و‌ غالبا به صورت سرپایی انجام می شود. به این ترتیب بعد از جراحی نیازی به بستری شدن در بیمارستان وجود ندارد.

لنز چشم در حالت طبیعی شفاف است و باعث می شود تا تصاویر را واضح و با جزئیات کامل مشاهده کنیم. بیماری کاتاراکت یا آب مروارید یکی از شایع ترین مشکلات بینایی با گذر سن است که باعث تیره شدن لنز چشم شده و بر بینایی تاثیر منفی می گذارد.

عمل کاتاراکت برای درمان آب مروارید چشم انجام می گیرد. بیماری آب مروارید می تواند باعث تاری دید و افزایش تشعشعات و هاله نور لامپ ها شود. اگر این بیماری به مرحله ای برسد که انجام کارهای روزمره را برای فرد دشوار کند، چشم پزشک، جراحی کاتاراکت را پیشنهاد خواهد کرد.

یکی دیگر از اندیکاسیون های انجام جراحی کاتاراکت زمانی است که بیماری آب مروارید در روند تشخیص سایر بیماری های چشمی نظیر دژنراسیون ماکولای وابسته به سن یا رتینوپاتی دیابتی تداخل ایجاد کند. در بیشتر موارد، صبر کردن تا رسیدن زمان مناسب جراحی، صدمه جدی به چشم وارد نمی کند. اگر بینایی تان هنوز هم خوب است، ممکن است تا چند سال دیگر نیاز به جراحی آب مروارید نداشته باشید. برای تشخیص زمان درست انجام جراحی آب مروارید، پاسخ به سوالات زیر می تواند کمک کننده باشد.

روش انجام عمل آب مروارید چشم

جراحی آب مروارید چشم یک جراحی سرپایی است که کمتر از یک ساعت زمان می برد. برای شروع، جراح قطره ای در چشم می چکاند تا مردمک گشادتر شود. جهت کاهش درد، از بی حسی موضعی استفاده می شود و ممکن است برای راحتی بیشتر، به شما داروی آرام بخش نیز داده شود. به این ترتیب در طول جراحی بیدار ولی کمی سست و بی حرکت هستید. در طول جراحی آب مروارید، لنز تیره چشم برداشته شده و لنز مصنوعی شفاف کاشته و جایگزین آن می شود. مراحل کلی این عمل به شرح زیر است.

اقدامات مورد نیاز قبل از عمل کاتاراکت چشم

برای موفقیت و اثربخشی هرچه بیشتر عمل آب مروارید چشم لازم است تا اقدامات و مراقبت های خاصی قبل از جراحی انجام شود که در ادامه مطرح می شود.

مراقبت های بعد از عمل آب مروارید چشم

اگر هر کدام از حالت های زیر را بعد از عمل کاتاراکت مشاهده کردید، سریعا با چشم پزشک تماس برقرار کنید.

 اکثر بیماران بعد از جراحی برای ساعت های خاصی از شبانه روز نیاز به عینک پیدا می کنند. تجویز نهایی عینک بعد از ترمیم کامل چشم، یک تا سه ماه بعد از جراحی آب مروارید توسط اپتومتریست یا چشم پزشک انجام می شود. اگر هر دو چشم مبتلا به کاتاراکت باشد، چشم پزشک جراحی دوم را بعد از ترمیم چشم اول انجام می دهد.

ریسک ها و خطرات جراحی کاتاراکت

جراحی کاتاراکت چشم از روش ایمن و استاندارد بهره می برد. معمولا بعد از جراحی آب مروارید خطر و عارضه جدی رخ نمی دهد و اگر هم شکایتی باشد، قابل درمان است. از عوارض و ریسک های عمل کاتاراکت چشم می توان به التهاب چشم، عفونت، خونریزی، تورم، افتادگی پلک، جابجایی لنز کاشته شده، جداشدن شبکیه، آب سیاه، کاتاراکت ثانویه و کاهش دید اشاره کرد.

اگر فرد به بیماری چشمی دیگری نظیر آب سیاه یا دژنراسیون ماکولا مبتلا باشد یا داروی خاصی مصرف کند، احتمال بروز خطرات ذکر شده بیشتر می شود. به همین دلیل بهتر است سایر بیماری های چشمی قبل از جراحی کاتاراکت، ارزیابی و درمان شوند.

لنز مناسب برای عمل آب مروارید چشم

لنزهای مصنوعی گوناگون با مشخصات متنوع برای استفاده در جراحی کاتاراکت، در دسترس هستند. پیش از جراحی با چشم پزشک خود در مورد این که کدام نوع لنز برای شما مناسب تر است، صحبت خواهید کرد. هزینه لنز هم یکی از موارد قابل بحث خواهد بود، چرا که شرکت های بیمه ممکن است هزینه هر نوع لنزی را پرداخت نکنند.

لنز های مصنوعی از پلاستیک، اکریلیک یا سیلیکون ساخته شده اند. بعضی از این لنزهای مصنوعی مانع ورود اشعه ماوراء بنفش به چشم می شوند. بعضی ها از پلاستیک سخت ساخته شده و جایگذاری آن ها مستلزم برش بزرگتر است و چندین بخیه لازم دارد. بعضی از لنزهای مصنوعی انعطاف پذیر بوده و برای کاشت آن ها به برش کوچکی نیاز هست و امکان دارد به بخیه نیاز نداشته یا بخیه های کمتری صرف آن شود. جراح این نوع لنزها را در فضای خالی کپسول (محل قرارگیری لنز چشم) جایگذاری می کند.

انواع لنز مصنوعی جراحی کاتاراکت

چند نوع لنز مصنوعی برای استفاده در عمل کاتاراکت در دسترس است که بنابر نیاز فرد و تشخیص پزشک انتخاب می شود.

Fixed-Focus Mo ofocal

این نوع لنز فقط یک قدرت فوکوس دارد که برای دید دور تنظیم می شود. در صورت استفاده از این لنز، بعد از عمل کاتاراکت برای مطالعه و کارهای نزدیک به عینک مطالعه نیاز خواهد بود.

Accommoda i g-Focus Mo ofocal

اگرچه این نوع لنزها یک قدرت فوکوس دارند اما می توانند به حرکات عضله چشم پاسخ داده و تمرکز چشم را برای دور یا نزدیک تغییر دهند.

Mul ifocal

این لنزها شبیه به عینک های دودید یا ترکیبی هستند. نقاط مختلف این لنز، قدرت فوکوس متفاوتی دارد که باعث دید کامل در دور، نزدیک و میانه می شود.

As igma ism co ec io ( o ic)  

اگر آستیگمات قابل توجهی دارید، لنزهای جبران آستیگماتیسم برای اصلاح دید شما مناسب تر هستند.

نتایج جراحی کاتاراکت چشم

جراحی کاتاراکت در بیشتر موارد با موفقیت، دید و بینایی چشم را باز می گرداند و به طور دائمی مشکل را برطرف می کند. ممکن است مدت ها بعد از عمل، کاتاراکت ثانویه ایجاد شود که در اصطلاح پزشکی این مشکل PCO نام دارد. این مشکل زمانی بروز می کند که کپسول پشت لنز(قسمتی از لنز که در طول جراحی برداشته نمی شود تا از لنز جدید حمایت کند) تیره شده و دید را مجددا با مشکل مواجه می کند. PCO با جراحی سرپایی بدون درد پنج دقیقه ای به نام  YAG lase Capsulo omyدرمان می شود که طی آن از یک پرتو لیزر برای ایجاد یک دریچه کوچک در کپسول تیره شده، استفاده می شود تا معبری شفاف ایجاد شده و نورهای ورودی به چشم از آن عبور کند. بعد از این جراحی ساده، شما یک ساعت در مطب چشم پزشک می مانید تا از عدم افزایش فشار چشم اطمینان حاصل شود.

گلوکوم و جداشدگی شبکیه از دیگر خطرات محتمل بعد از عمل آب مروارید چشم هستند که بسیار نادر بوده و کمتر پیش می آید.