موسس حکومت ایلخانان که بود مطالعات هشتم

سوالات مطالعات هشتم درس پانزدهم

سوالات مطالعات هشتم درس پانزدهم

سوال و جواب درس ۱۵ مطالعات اجتماعی کلاس هشتم

? سوالات متن مطالعات هشتم ? درس پانزدهم: حمله چنگیز و تیمور به ایران

۱-مغولان که بودند ؟پاسخ» اقوام بیابانگرد مغولستان ، واقع در شمال چین و جنوب سیبری بودند. آب و هوای سرد و خشک منطقه، موجب شده بود که آنها شیوهٔ زندگی کوچ نشینی و دامداری را برگزینند. قبایل مغول تا پیش از چنگیزخان پراکنده بودند و حکومتی نداشتند. این قبایل به سبب افزایش جمعیت و کمبود مراتع ناگزیر بودند برای تأمین زندگی، به غارت یکدیگر و همسایگان روی آورند.

۲-چنگیز که بود و چه خصوصیات و مهارت های داشت و چه اقدامی انجام داد؟پاسخ» چنگیز رئیس یکی از قبایل مغول بود که قبیله های مغول را زیر فرمان خود درآورد و حکومتی نیرومند تشکیل داد چنگیز در فنون رزمی مهارت کامل داشت و در حیله های جنگی استاد بود. وی، مردی بی رحم بود و سربازان، سرداران و حتی فرزندانش باید بدون چون و چرا فرمانش را اطاعت می کردند. برای ادارهٔ کشور، مجموعه قوانینی را با عنوان یاسای چنگیزی٭ تدوین کرد و به اجرا گذاشت. یکی از اصول مهم «یاسا » آن بود کسانی که خود را تسلیم سپاه مغول می کردند، از قتل و غارت در امان بودند، اما آنان که مقاومت می کردند، باید قتل عام و غارت می شدند.

۳-مغولان حمله به همسایه های خود را از چه زمانی و از کجا آغاز کردند؟پاسخ» مغولان هم پس از آنکه متحد و قدرتمند شدند، به فکر حمله به سرزمین های آباد و تصاحب ثروت آنها افتادند. آنها نخست به چین حمله و شهر ثروتمند پکن را تسخیر و غارت کردند. مغولان سپس با فتح سرزمین هایی در غرب مغولستان، به مرزهای ایران نزدیک شدند.

۴-حمله مغولان به ایران چه زمانی ، چرا و چگونه انجام شد؟پاسخ» مغولان در زمان سلطان محمد خوارزمشاه به ایران هجوم آوردند چنگیزخان در سال ) ۶۱۶ ق(. به بهانه کشته شدن اعضای یک کاروان تجاری مغول به جرم جاسوسی به دستور حاکم یکی از شهرهای مرزی ایران به ایران هجوم آورد. سلطان محمد در همان برخورد اول با سپاه مغول، چنان دچار بیم و هراس شد که فرار کرد. ۱ فرار او، روحیهٔ سپاهیان و مردم را ضعیف کرد. لشکریان مغول به چند گروه تقسیم شدند و به تعداد زیادی از شهرها و آباد ی های ایران یورش بردند. هر جا که مقاومتی صورت می گرفت، ساکنان آنجا به طرز بی رحمانه ای قتل عام می شدند.

۵-چرا مقاومت جلال الدین خوارزمشاه در برابر مغولان نتیجه نداد؟پاسخ» سلطان جلال الدین، پسر و جانشین سلطان محمد خوارزمشاه، شهامتی از خود نشان داد و در یک جنگ بر مغولان پیروز شد، اما به دلیل اختلافات و درگیری های داخلی، کاری از پیش نبرد. در آن شرایط حساس، برخی از سرداران و حاکمان محلی و نیز خلیفهٔ عباسی نه تنها جلا ل الدین را یاری نکردند، بلکه با وی وارد جنگ شدند.

۶-مغولان در حمله به ایران چه صدماتی را وارد کردند؟پاسخ» حمله چنگیز، یکی از فجایع تاریخ ایران بود. شهرها و آبادی های زیادی را ویران کردند. مزارع ، قناتها ، مساجد، مدارس و کتابخانه ها را خراب کردند و کتابها را سوزاندند. بسیاری از ایرانیان را اسیر ، آواره و بسیاری را کشتند ترس و وحشت سراسر ایران را فراگرفت و مردم دچار سرخوردگی شدند. میل به گوشه گیری و دوری از اجتماع در جامعه، رواج یافت.

۷-هلاکوخان که بود و چه اقداماتی انجام داد ؟پاسخ» هلاکوخان نوهٔ چنگیز، مأمور شد فتوحات مغول را در ایران و دیگر بخش های جهان اسلام، کامل کند. او، نخست اسماعیلیان ایران را از بین برد و قلعه های آنان را ویران کرد؛ سپس با تسخیر بغداد و کشتن خلیفه ) ۶۵۶ ق(، خلافت عباسی را برانداخت. هلاکوخان پس از نابودی خلافت عباسی، حکومت ایلخانان را تأسیس کرد. او به همراه فرزندان و نوادگانش، حدود هشتاد سال بر ایران فرمان راندند.

۸- اوضاع سیاسی ایران در زمان فرمانروایی ایلخانان و رابطه آنان با اروپاییان چگونه بود؟پاسخ» در دوران فرمانروایی سلسلهٔ ایلخانان، ایران از نظر سیاسی یکپارچه و متحد شد و حکام و سرداران محلی تحت حاکمیت و سلطهٔ مغولان، قرار گرفتند. حکومت ایلخانان با سایر حکومت های مغولی در آسیا و دولت های اروپایی ارتباط برقرار کرد. اروپاییان هم پس از جنگ های صلیبی، بیش از گذشته علاقه مند بودند که با کشورهای مسلمان و آسیایی، رابطهٔ سیاسی و بازرگانی داشته باشند.

۹-اوضاع ایران پس از ایلخانان چگونه بود؟پاسخ» پس از مرگ آخرین ایلخان مغول )ابوسعید(، حکومت ایلخانان فرو پاشید. ایران بار دیگر گرفتار هرج و مرج، آشوب، جنگ و قتل و غار تهای بی حساب شد؛ یکپارچگی و اتحاد سیاسی کشور ما از بین رفت و حاکمان محلی و سرداران مغول و غیرمغول، هر کدام بر بخشی از آن مسلط شدند و با یکدیگر به رقابت و ستیز برخاستند.

۱۰-قیام سربداران تحت تأثیر تعلیمات چه کسانی ودر کجا شکل گرفت؟پاسخ» قیام سربداران از روستای باشتین در سبزوار آغاز شد مردم سبزوار بر اثر تعلیمات شیخ خلیفه و شیخ حسن جوری، آمادهٔ مقابله با ظلم و ظالمان شده بودند .

۱۱-قیام سربداران چگونه شکل گرفت ؟ و چگونه از بین رفت؟پاسخ» ساکنان روستای باشتین که از زیاد ه خواهی و گستاخی مأموران حاکم مغولی خراسان به ستوه آمده بودند، به پا خاستند و مأموران مغول را مجازات کردند. آنان سپس با شعار «سر به دار می دهیم، تن به ذلّت نمی دهیم »، سپاه حاکم مغول را در آن ولایت شکست دادند. قیام به سرعت گسترش یافت و سربداران پس از تصرف شهر سبزوار، حکومت خود را تأسیس کردند. آنان با پیروزی بر سرداران و حاکمان مغول در خراسان، قلمرو خود را به مناطق همجوار گسترش دادند. حکومت سربداران، پشتیبان مذهب شیعه بود. این حکومت محلّی پس از یورش تیمور به ایران از بین رفت.

۱۲- چه زمانی ایران مورد هجوم و لشکرکشی تیمور قرار گرفت؟پاسخ» در اواخر قرن هشتم هجری، از سمت شما ل شرق

۱۳-تیمور که بود و چه خصوصیاتی داشت و چه اقداماتی انجام داد؟پاسخ» تیمور گورکانی٭ یکی از فاتحان مشهور در تاریخ است که بخش وسیعی از آسیا را فتح کرد و امپراتوری تیموری را بنیان گذاشت. او خود را از خاندان چنگیز می دانست. تیمور در بی رحمی و خونریزی دست کمی از چنگیزخان مغول نداشت. او به هنر، علاقه نشان می داد و هر شهر و ولایتی را که می گشود، هنرمندان و صنعتگرانش را به پایتخت خود سمرقند )امروزی( می فرستاد. تیمور حرص و طمع بسیاری به کشورگشایی داشت و در اندیشهٔ فتح چین بود که مرگ، امانش نداد.

۱۴-علت حمله های مکرر تیمور به ایران چه بود و محدوده حکومت وی کدام مناطق بود؟پاسخ» تیمور پس از آنکه بر ماوراءالنهر تسلط یافت، با سوء استفاده از اوضاع پریشان و آشفتهٔ ایران که بر هر گوشهٔ آن خانی و سرداری حکومت می کرد، چندین مرتبه به کشور ما یورش آورد که آسیب و صدمات فراوانی وارد کرد. عدهٔ زیادی تلف شدند و اموال مردم غارت گردید. امپراتوری تیمور از مرزهای چین تا شام گسترش یافته بود. پس از مرگ وی، فرزندان و نوادگانش هر کدام به بخشی از امپراتوری او مسلط شدند و با یکدیگر به دشمنی و ستیز پرداختند.

۱۵-جانشین تیمور که بود و حکومت تیموریان چه زمانی از بین رفت؟پاسخ» شاهرخ پسر تیمور، بر رقبیان خود برتری یافت و موفق شد بخش وسیعی از ایران را تحت تسلط خود درآورد. حکومت تیموریان سرانجام با ظهور حکومت صفویان در ایران از میان رفت.

 حمله چنگیز و تیمور به ایران 

۱- مغولان از چه اقوامی بودند و در کجا می‌زیستند؟

مغولان از اقوام بیابان‌گردی بودند که در سرزمین مغولستان واقع در شمال چین و جنوب سیبری می‌زیستند.

۲- شیوه‌ی زندگی مردمان مغولستان چگونه بود؟

آب و هوای سرد و خشک منطقه، موجب شده بود که آن‌ها شیوه زندگی کوچ‌نشینی و دامداری را برگزینند

۳- چرا قبایل مغول به غارت یکدیگر و همسایگان روی آوردند؟

قبایل مغول تا پیش از چنگیز خان پراکنده بودند و حکومتی نداشتند. این قبایل به سبب افزایش جمعیت و کمبود مراتع ناگزیر بودند برای تأمین زندگی، به غارت یکدیگر و همسایگان روی آورند.

۴- چنگیز که بود و چه کرد؟

چنگیز رییس یکی از قبایل مغول بود که قبیله‌های مغول را زیر فرمان خود درآورد و حکومتی نیرومند تشکیل داد و برای اداره‌ی آن کشور، مجموعه قوانینی را با عنوان یاسای چنگیزی تدوین کرد و به اجرا گذاشت.

۵- یکی از اصول مهم یاسای چنگیزی چه بود؟

آن بود کسانی که خود را تسلیم سپاه مغول می‌کردند، از قتل و غارت در امان بودند، اما آنان که مقاومت می‌کردند، باید قتل عام و غارت می‌شدند.

۶- چنگیز چگونه فردی بود؟

چنگیز در فنون رزمی مهارت کامل داشت و در حیله‌های جنگی استاد بود. وی، مردی بی رحم بود و سربازان و حتی فرزندانش باید بدون چون و چرا فرمانش را اجرا می‌کردند

۷- مغولان پس از آنکه متحد و قدرتمند شدند به چه فکری افتادند؟

به فکر حمله به سرزمین‌های آباد و تصاحب ثروت آن‌ها افتادند. آن‌ها نخست به چین حمله و شهر ثروتمند پکن را تسخیر و غارت کردند.

۸- مغولان چگونه به مرزهای ایران نزدیک شدند؟

مغولان با فتح سرزمین‌هایی در غرب مغولستان، به مرزهای ایران نزدیک شدند.

۹- بهانه چنگیز خان برای حمله به ایران چه بود؟

در زمان سلطان محمد خوارزمشاه وقتی اعضای یک کاروان تجاری مغول به یکی از شهرهای ایران آمده بودند، به دستور حاکم آن شهر به جرم جاسوسی دستگیر و کشته شدند. چنگیز خان این موضوع را بهانه قرار داد و با لشکری عظیم به ایران هجوم آورد.

۱۰- سلطان محمد خوارزمشاه در مقابل مغولان چه کرد؟

سلطان محمد به مقابله شتافت، اما در همان برخورد اول با سپاه مغول، چنان دچار بیم و هراس شد که فرار کرد. فرار او، روحیه سپاهیان و مردم را ضعیف کرد.

۱۱- سلطان جلال الدین خوارزمشاه در مقابل مغولان چرا نتوانست کاری از پیش ببرد؟

او در یک جنگ بر مغولان پیروز شد اما به دلیل اختلافات و درگیری‌های داخلی، کاری از پیش نبرد. در آن شرایط حساس، برخی از سرداران و حاکمان محلی و نیز خلیفه‌ی عباسی نه تنها جلال الدین را یاری نکردند، بلکه با وی درگیر جنگ شدند.

۱۲- نتیجه حمله چنگیزخان به ایران چه بود؟

بر اثر این هجوم، بسیاری از ایرانیان جان باختند و تعداد زیادی به اسارت درآمدند یا آواره شدند. ترس و وحشت سراسر ایران را فرا گرفت و مردم دچار سرخوردگی شدند. از این رو میل به گوشه گیری و دوری از اجتماع در جامعه رواج یافت. شهرها و آبادی‌های زیادی را ویران کردند و آسیب فراوانی به مزارع کشاورزی و قنات‌ها وارد آوردند. مغولان همچنین مساجد و کتابخانه‌ها را خراب کردند و کتاب‌ها را سوزاندند

۱۳- هلاکوخان که بود ؟ اقدامات او را بنویسید.

هلاکوخان نوه چنگیز بود. اومأمور شد فتوحان مغول را در ایران و دیگر بخش‌های جهان اسلام کامل کند. اقدامات او:

۱) اسماعیلیان ایران را از بین برد و قلعه‌های آنان را تسخیر کرد

۲) با تسخیر بغداد و کشتن خلیفه، خلافت عباسی را برانداخت.

۱۴- اوضاع ایران در دوران فرمانروایی سلسله‌ی ایلخانان چگونه بود؟

ایران از نظر سیاسی یکپارچه و متحد شد و حکام و سرداران محلی تحت حاکمیت و سلطه‌ی مغولان، قرار گرفتند. حکومت ایلخانان با سایر حکومت‌های مغولی در آسیا و دولت‌های اروپایی ارتباط برقرار کرد.

۱۵- پس از مرگ آخرین ایلخان مغول (ابوسعید) حکومت ایلخانان دچار چه وضعیتی شد؟

حکومت ایلخانان فرو پاشید. ایران یک بار دیگر گرفتار هرج و مرج، آشوب، جنگ و قتل و غارت‌های بی حساب شد، یکپارچگی و اتحاد سیاسی کشور ما از بین رفت و حاکمان محلی و سرداران مغول و غیر مغول، هر کدام بر بخشی از آن مسلط شدند و با یکدیگر به رقابت و ستیز برخاستند.

۱۶- همزمان با فروپاشی حکومت ایلخانان، چه عواملی موجب بروز قیام‌های مردمی‌شد؟

بی‌عدالتی و ستمگری حاکمان محلی، خشم و نارضایتی مردم را برانگیخت و موجب بروز قیام‌های مردمی در گوشه و کنار ایران شدند.

۱۷- قیام سربداران از کجا و بر اثر تعلیمات چه کسانی آغاز شد؟

از روستای باشتین در سبزوار آغاز شد. مردم سبزوار در آن زمان بر اثر تعلیمات شیخ خلیفه و شیخ حسن جوری آماده‌ی مقابله با ظلم و ظالمان شده بودند.

۱۸- حکومت سربداران چگونه تأسیس شد؟

ساکنان روستای باشتین که از زیاده خواهی و گستاخی مأموران حاکم مغولی خراسان به ستوه آمده بودند، به پا خاستند و مأموران مغول را مجازات کردند. آنان سپس با شعار سر به دار می‌دهیم، تن به ذلت نمی‌دهیم، سپاه حاکم مغول را در آن ولایت شکست دادند. قیام به سرعت گسترش یافت و سربداران پس از تصرف شهر سبزوار، حکومت خود را تأسیس کردند.

۱۹- تیمور که بود و چه کرد؟

تیمور گورکانی یکی از فاتحان مشهور در تاریخ است که بخش وسیعی از آسیا را فتح کرد و امپراتوری تیموری را بنیان گذاشت. او خود را از خاندان چنگیز می‌دانست. تیمور در بی رحمی و خونریزی دست کمی از چنگیز خان مغول نداشت

۲۰- تیمور پس از تسلط بر ماوراءالنهر چه کرد؟

با سوء استفاده از اوضاع پریشان و آشفته‌ی ایران که بر هر گوشه‌ی آن خانی و سرداری حکومت می‌کرد، چندین مرتبه به کشور ما یورش آورد. یورش‌های تیمور نیز همچون هجوم چنگیز، آسیب و صدمات فراوانی به مردم ایران وارد کرد. در جریان این یورش‌ها، عده‌ی زیادی تلف شدند و اموال و دارایی مردم غارت گردید.

۲۱- شاهرخ که بود و چه کرد؟

شاهرخ پسر تیمور، بر رقیبان خود برتری یافت و موفق شد بخش وسیعی از ایران را تحت تسلط خود درآورد

 -مغولان در زمان خوارزمشاهیان به ایران هجوم آوردند.

 -هجوم هولناک چنگیز یکی از فجایع تاریخ ایران بود.

– هلاکوخان پس از نابودی خلافت عباسی، حکومت ایلخانان را تأسیس کرد.

 -حکومت سربداران، پشتیبان مذهب شیعه بود.

 -حکومت سربداران پس از یورش تیمور به ایران از بین رفت.

 -پایتخت تیمور شهر سمرقند بود.

 -امپراتوری تیمور از مرزهای چین تا شام گسترش یافته بود.

 -حکومت تیموریان سرانجام با ظهور حکومت صفویان در ایران از میان رفت.